In memoriam Prof. Em. Dr. Paul Pelckmans

Met grote droefheid hebben we recent afscheid genomen van Prof. Em. Dr. Paul Pelckmans, die op dinsdagavond 20 Juni 2023 plots van ons is heengegaan.

Prof. Pelckmans studeerde aan de UGent en speelde na zijn opleiding tot gastroenteroloog al snel een grote rol in de uitbouw van de Dienst Gastroenterologie Hepatologie van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Als jonge gastroenteroloog startte hij mee de dienst op onder leiding van wijlen Prof. Em. DR. Yvan van Maercke, toen het ziekenhuis openging in 1979. Samen bouwden ze de dienst uit. Prof. Pelckmans keek ALTIJD vooruit, introduceerde in Vlaanderen de echografie in de gastroenterologie en maakte van een kwalitatief hoogstaande opleiding in de abdominale echografie een onlosmakelijk onderdeel van de opleiding tot gastroenteroloog in Antwerpen en een speerpunt van de dienst. Hij was voortdurend op zoek naar nieuwigheden die geïntroduceerd konden worden en het armamentarium van de gastroenteroloog kon hiermee uitbreiden.

Hij had ook een grote interesse in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek en beschouwde dit als de hoeksteen voor de onderbouwing van onze klinische praktijk en als een belangrijk onderdeel in de vorming van elke clinicus. Hij bouwde dan ook aan de Universiteit Antwerpen het onderzoekslaboratorium in de gastroenterologie uit, met neurogastroenterologie als belangrijkste focus. Dit wetenschappelijk onderzoek, ondanks alle andere taken die hij had, lag hem nauw aan het hart. Hij had een neus voor het selecteren van goede studenten, die hij trachtte warm te maken voor het wetenschappelijk onderzoek, het uitvoeren van een doctoraat en het uitbouwen van een academische carrière. Onder zijn impuls is dit uitgegroeid tot onderzoek van internationaal niveau en leverde het labo verschillende excellente onderzoekers die mooie carrières uitbouwden in binnen- en buitenland. Prof. Pelckmans beschouwde het als één van zijn belangrijkste verantwoordelijkheden om deze onderzoekers te vinden en op weg te zetten, en putte veel voldoening uit de resultaten en carrières die eruit voortvloeiden.

Onderwijs, opleiding en kennisoverdracht was een andere taak die hij bijzonder belangrijk vond en waarvoor hij zich sterk verantwoordelijk voelde. Hij besteedde dan ook veel aandacht aan zijn onderwijs in het kader van de opleiding tot arts, en werd unaniem erkend als een uitstekend en heel gemotiveerd lesgever. Hij besteedde veel zorg aan zijn cursus en aan zijn lessen, waarbij hij van zijn klinische lessen een erezaak maakte. Dit leverde hem bij herhaling de prijs voor de beste module op, een erkenning voor zijn werk die hem erg deugd deed. Hij heeft ook altijd veel bijgedragen aan de opeenvolgende hervormingen van het onderwijs in de geneeskunde, waarbij hij een hoog niveau probeerde te bewaken. Dezelfde zorg en

hetzelfde streven naar excellentie paste hij toe in de opleiding tot gastroenteroloog. Ook hier legde hij de lat hoog en streefde hij naar een heel doorgedreven klinische zowel als theoretische opleiding. Hij gaf die als stagemeester vorm in zijn eigen dienst, maar engageerde zich ook in de erkenningscommissie, waarvan hij lid was van 1990 tot aan zijn emeritaat in 2015, en waarvan hij voorzitter was van 2000 tot 2006. In die periode probeerde hij ook zowel de opleiding zelf als de evaluatie ervan te professionaliseren, dat laatste met het opstellen van een uitgeschreven opleidingsprogramma en van criteria waaraan voldaan moest worden om de erkenning te kunnen bekomen.

Hij zag, zowel voor de opleiding, als voor het wetenschappelijk onderzoek, als voor de voortgezette vorming, een belangrijke rol weggelegd voor de wetenschappelijke verenigingen, als een belangrijke katalysator voor kwaliteit. Hij engageerde zich daarom actief in de Vlaamse Vereniging voor Gastroenterologie. Hij was jarenlang (1994-2001) bestuurslid en gaf vele initiatieven mee vorm, waaronder als ongetwijfeld hoogtepunt de organisatie van de UEGW in Brussel in 2000.

Hij was daarnaast een zorgzame en fiere echtgenoot, vader en grootvader, die vooral de laatste jaren intens genoot van het familieleven, van mooie reizen, van muziek (hij was een groot liefhebber van klassieke muziek en kenner par excellence van Bach) en van het lezen van de vele boeken die hij tijdens zijn actieve loopbaan had vergaard maar nooit had kunnen lezen. Hij hield ook van filosofische discussies over een brede waaier aan onderwerpen, vaak ver verwijderd van ons vakgebied.

We hebben met Prof. Paul Pelckmans niet alleen een grote gastroenteroloog en opleider, maar ook een wijs en exemplarisch man met een grote persoonlijkheid verloren. We betuigen zijn familie en vrienden ons oprecht medeleven.